سالم دندان

ويتامين ها و مواد معدني ضروري براي دهان و دندان در بخش زير ليستي از ويتامين ها و مواد معدني مورد نياز دهان و دندان را ارائه مي دهيم. همچنين منابع غذايي موثر براي تقويت دندان ها را معرفي مي كنيم.
كمبود ويتامين و پوسيدگي دندان؛ كلسيم
كلسيم به ساخت استخوان ها و دندان هاي قوي كمك مي كند و مصرف آن در دوران كودكي اهميت ويژه اي دارد. اما، خوب است بدانيد كه همه افراد در طول زندگي خود براي داشتن دندان ها و استخوان هاي سالم به كلسيم نياز دارند. زماني كه سطح كلسيم در بدن كم باشد، بدن سعي مي كند كلسيم مورد نياز خود را از دهان و استخوان ها دريافت كند كه اين امر خطر پوسيدگي و حفره دندان را افزايش مي دهد.
مطالعات نشان داده است افرادي كه در رژيم غذايي خود كلسيم كافي دريافت نمي كنند، دو برابر بيشتر در معرض ابتلا به التهاب لثه يا بيماري لثه هستند: در حالي كه افرادي كه كلسيم كافي مصرف مي كنند، سالم تر هستند.
به طور كلي، استخوان ها ممكن است به دليل كمبود كلسيم آسيب ببينند كه مي تواند منجر به پوسيدگي دندان شود. علاوه بر لبنيات، سبزيجات سبز، بروكلي، ساردين، بادام، صدف، ماهي قزل آلا و سبزيجات سرشار از كلسيم هستند. اگر رژيم غذايي شما كمبود كلسيم دارد، بايد مكمل هاي كلسيم مصرف كنيد.
ويتامين ديويتامين D به اندازه كلسيم براي بدن مهم است. بدن براي جذب كلسيم و افزايش تراكم استخوان به اين ويتامين نياز دارد. كمبود ويتامين D باعث كمبود كلسيم در بدن و دندان و پوسيدگي، رشد ناكافي دندان ها و بيماري هاي لثه مي شود.
بهترين راه براي دريافت ويتامين D اين است كه هر روز حداقل 15 دقيقه زير نور خورشيد بمانيد. تخم مرغ، ماهي، روغن جگر ماهي و كنسرو ماهي تن سرشار از ويتامين D هستند. براي دريافت ويتامين D، مي توانيد از غذاها و نوشيدني هاي غني شده با ويتامين D مانند شير، آب پرتقال و غلات استفاده كنيد.
كمبود ويتامين و پوسيدگي دندان؛ فسفرفسفر نيز مانند ويتامين D براي جذب كامل كلسيم در بدن ضروري است. خوشبختانه اكثر لبنيات حاوي فسفر براي افزايش سطح سلامت استخوان هستند. اما هيچ مكمل فسفر در دسترس نيست. غذاهاي دريايي مانند ساردين، ميگو، ماهي تن و سالمون منابع عالي فسفر هستند. اگر مي خواهيد از گياهان فسفر بگيريد مي توانيد از انواع حبوبات، غلات، حبوبات و سبزيجات استفاده كنيد، فسفر در گوشت ها و پنيرها نيز وجود دارد.
ويتامين سياين نوع ويتامين مي تواند بافت همبند لثه را تقويت كرده و از دندان ها و لثه ها در برابر بيماري ها محافظت كند. ورم لثه اولين مرحله بيماري است كه در آن لثه ها به دليل التهاب قرمز مي شوند كه باعث تورم و خونريزي راحت آنها مي شود. مركبات حاوي مقدار زيادي ويتامين C هستند و مي توانيد از پرتقال، گريپ فروت، ليمو شيرين و نارنگي استفاده كنيد. اما ويتامين C در سبزيجات برگ سبز، سيب زميني شيرين، فلفل قرمز، كلم بروكلي و حتي كلم پيچ نيز يافت مي شود.
پتاسيم
پتاسيم مانند ويتامين D تراكم مواد معدني استخوان را بهبود مي بخشد و مي تواند از ضعيف شدن ساختارهاي استخواني در بدن مانند استخوان فك جلوگيري كند. پتاسيم براي لخته شدن خون ضروري است. پتاسيم يك ماده موثر براي حفظ سلامت لثه است. همانطور كه مي دانيد موز سرشار از پتاسيم است. اما پتاسيم در سبزيجات برگ سبز، ماست و شير، پنير، گوجه فرنگي، سيب زميني، سيب زميني شيرين، آووكادو، آلو و لوبيا نيز يافت مي شود.
ويتامين Aاين نوع ويتامين بهترين ويتامين براي بهبود بينايي و شفافيت پوست است. مصرف ويتامين A بهترين راه براي حفظ سلامت غشاي مرطوب بدن و جريان بزاق در دهان است. ويتامين A از خشكي دهان جلوگيري مي كند و با محافظت از سلامت مخاط دهان، دهان را سريع التيام مي بخشد. اگر مي خواهيد دهان و لثه هاي سالمي داشته باشيد، بهتر است از ماهي، زرده تخم مرغ، گوشت قرمز و جگر استفاده كنيد. اسفناج، كلم پيچ، كلم و سبزيجات برگ سبز مانند كلم پيچ، كدو تنبل، سيب زميني شيرين و طالبي سرشار از ويتامين A هستند، اين سبزيجات و ميوه ها حاوي مقدار زيادي بتاكاروتن هستند كه در بدن به ويتامين A تبديل مي شود.
براي تقويت دندان از خوردن چه چيزهايي پرهيز كنيم؟از مصرف شيريني جات، شكلات، كربوهيدرات هاي فرآوري شده و نشاسته زياد خودداري كنيد
غذاهايي كه حاوي قند زيادي هستند، خطر تشكيل پلاك را افزايش مي دهند زيرا باكتري ها جذب قند موجود در آنها مي شوند. اگر قصد خوردن شيريني داريد سعي كنيد از شيريني هايي استفاده كنيد كه نيازي به نگهداري طولاني مدت در دهان ندارند.
كارامل، شيريني و مواد غذايي مشابه در اثر جويدن براي مدت طولاني در دهان باقي مي ماند و در نتيجه دندان ها آسيب مي بينند. شيريني ها و كيك ها حاوي مقدار زيادي قند هستند كه باعث پوسيدگي دندان مي شود.
غذاهايي مانند نان، ماكاروني، كراكر و چيپس حاوي كربوهيدرات هايي هستند كه كربوهيدرات هاي تصفيه شده به حساب مي آيند و از شكر تهيه مي شوند. مصرف بيش از حد قند نيز مي تواند احساس سيري كاذب ايجاد كند و باعث كمبود ويتامين و پوسيدگي دندان شود.
مصرف نوشابه ها و آبميوه هاي گازدار را محدود كنيد
نوشابه ها حاوي مقدار زيادي قند هستند، آب ميوه هاي صنعتي نيز داراي قندهاي افزوده زيادي هستند كه براي دندان مضر هستند و بايد از مصرف آنها پرهيز كرد. نوشابه هاي گازدار بسيار اسيدي هستند. اسيدهاي موجود در غذاها و نوشيدني ها ميناي دندان را از بين مي برد و خطر پوسيدگي دندان را افزايش مي دهد. اگرچه نوشيدن آب ميوه به درستي بدن را سالم نگه مي دارد، اما بايد بدانيد كه خوردن ميوه و استفاده از فيبر موجود در آن بهتر از آب ميوه شيرين است.
اگر قصد استفاده از آب ميوه را داريد، حتما آب ميوه خالص و بدون شيريني تهيه كنيد. تحقيقات نشان داده است كه احتمال پوسيدگي دندان هنگام نوشيدن آبميوه 100 درصد طبيعي بسيار كم است، اما اگر قصد نوشيدن آبميوه داريد، سعي كنيد ميزان آبميوه اي كه با دندان هايتان تماس مي گيرد را محدود كنيد.
كمبود ويتامين و پوسيدگي دندان؛ مصرف غذاهاي اسيدي را كاهش دهيد
اسيديته موجود در غذاها ميناي دندان را فرسايش مي دهد، مانند نوشيدني هاي گازدار و الكلي. غذاهاي اسيدي شامل مركباتي مانند ليمو و ليموترش است. گوجه فرنگي، عسل، شراب و غذا حاوي مقادير زيادي اسيد هستند كه مي تواند به ميناي دندان آسيب برساند. در حالي كه خوردن اين غذاها ممكن است براي شما مشكلي ايجاد نكند، بهتر است تماس آنها با دندان هايتان را به حداقل برسانيد تا خطر پوسيدگي دندان كاهش يابد.
براي جلوگيري از پوسيدگي دندان چه بخوريم؟مقدار زيادي آب، شير، چاي سبز و چاي سياه بنوشيد
آب لوله كشي در بسياري از كشورها حاوي مقادير بالايي فلورايد است. فلورايد موجود در آب لوله كشي مي تواند به تقويت ميناي دندان كمك كند. نوشيدن آب به حذف مواد غذايي گير كرده بين دندان ها كمك مي كند. چاي سبز و چاي سياه حاوي تركيباتي هستند كه از تشكيل پلاك روي دندان ها جلوگيري مي كنند. نوشيدن اين نوع چاي مي تواند به كاهش التهاب و پيشگيري از بيماري لثه كمك كند، اما از افزودن شكر به چاي خودداري كنيد. شير همچنين حاوي مقدار زيادي كلسيم و ويتامين D است، اما مراقب باشيد پس از نوشيدن شير، دندان هاي خود را مسواك بزنيد. زيرا لاكتوز زيادي دارد و ممكن است باعث پوسيدگي دندان شود.
از سبزيجات و ميوه هاي غني از فيبر استفاده كنيد
خوردن ميوه ها و سبزيجات سرشار از فيبر به توليد بزاق كمك مي كند. بزاق يك دفاع طبيعي در برابر پوسيدگي است و از عمل باكتري ها و تشكيل پلاك دنداني جلوگيري مي كند. حدود 20 دقيقه پس از خوردن غذا، بزاق شروع به شستن اسيدهايي مي كند كه به ميناي دندان آسيب مي زند. انواع خاصي از سبزيجات و ميوه ها مانند هويج، سيب و كرفس براي افزايش بزاق مفيد هستند. همچنين خوردن اين غذاها از كمبود ويتامين و پوسيدگي دندان جلوگيري مي كند.
آدامس بدون قند بجويد
جويدن آدامس بدون قند بعد از غذا مي تواند توليد بزاق را افزايش دهد، باكتري ها را از بين ببرد و از تشكيل پلاك روي دندان ها جلوگيري كند. اگر دائماً دهان شما خشك مي شود، مي توانيد براي حل اين مشكل از آدامس استفاده كنيد. شيرين كننده زايليتول از پوسيدگي دندان جلوگيري مي كند. تحقيقات نشان داده است كه زايليتول مي تواند از رشد باكتري هاي مضر در دهان جلوگيري كند. جويدن آدامس شيرين خطر پوسيدگي دندان را افزايش مي دهد، بنابراين بايد از آدامس هاي بدون قند استفاده كنيد.
براي تقويت دندان چه بخوريم؟از محصولات لبني مانند شير، پنير و ماست استفاده كنيد
محصولات لبني حاوي بسياري از مواد مغذي مورد نياز براي داشتن دندان هاي سالم هستند. كلسيم، پتاسيم و ويتامين D موجود در لبنيات براي حفظ سلامت دندان ها ضروري هستند، زيرا دندان ها عمدتا از كلسيم ساخته شده اند. كلسيم علاوه بر تقويت دندان ها به آنها متصل مي شود و از آسيب اسيدي به ميناي دندان جلوگيري مي كند. اگر بدن شما نمي تواند لاكتوز را تحمل كند، مي توانيد از محصولات غذايي غني از ويتامين و كلسيم مانند محصولات سويا استفاده كنيد.
كمبود ويتامين و پوسيدگي دندان؛ خوردن ماهي و تخم مرغ را فراموش نكنيد
ماهي و تخم مرغ داراي مقدار زيادي فسفر و ويتامين D هستند و به تقويت دندان ها و جذب كلسيم توسط بدن كمك مي كنند. براي جذب ويتامين D مي توان چندين ساعت در روز در معرض نور خورشيد قرار گرفت. اما هواي آلوده تهران اجازه نمي دهد نور خورشيد ويتامين D لازم را در زير پوست توليد كند، اگر ساكن تهران هستيد مصرف مواد غذايي حاوي ويتامين D را فراموش نكنيد.
كمبود آهن و پوسيدگي دندانآهن يكي از مهم ترين ويتامين ها براي حفظ سلامت دهان و دندان است و افرادي كه از كمبود آهن رنج مي برند معمولا بدن ضعيفي دارند و دندان هايشان به اندازه كافي قوي نيست.
كمبود آهن باعث التهاب و زخم در لثه ها مي شود و سيستم ايمني بدن را ضعيف مي كند. بنابراين با مصرف آهن مي توانيد از انواع بيماري هاي مربوط به لثه پيشگيري كنيد.
چه ويتاميني براي رشد دندان مفيد است؟روند رويش دندان قانون خاصي ندارد و از 3 ماهگي تا يك سالگي شروع مي شود اما معمولا زمان رويش دندان در نوزادان حدود 6-7 ماهگي است. دكتر محمدرضا بلورساز متخصص درمان كودكان و نوزادان و استاد دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي گفت: معمولاً دندان هاي شيري در پايان 2.5 سالگي ظاهر مي شوند و كودك 20 دندان شيري دارد، اما ويتامين ها و مواد معدني عبارتند از: براي رشد دندان هاي آنها ضروري است.
ويتامين هاي D و A ويتامين هاي ضروري هستند كه بايد از بدو تولد به نوزاد داده شود و مقدار اين دو ويتامين در شير مادر اغلب كم است.
دكتر بلورساز افزود: دومين عنصر مهم كلسيم به همراه فسفر و آهن است كه براي رشد استخوان از جمله رشد دندان بسيار ضروري است و اين عنصر در شير مادر يا به عنوان افزودني در شيرخشك يافت مي شود. علاوه بر اين، مكمل هاي آهن بايد از سن 6 ماهگي به كودكان داده شود.
وي دوره رويش دندان را بيشتر ارثي دانست و افزود: مصرف زياد كلسيم و شير در دوران بارداري كمكي به رشد سريع دندان ها نمي كند و ممكن است كودك دچار راشيتيسم يا نرمي استخوان يا ضعف شود.
كمبود كدام ويتامين باعث زردي دندان مي شود؟گفته مي شود مصرف ميوه ها و سبزيجات خام حاوي مقادير زيادي آب در حفظ سلامت دندان ها (با شستن سطح دندان ها و لثه ها از مواد باكتريايي) بسيار مفيد است. همچنين در پايان غذا جويدن سبزيجاتي كه ترد هستند باعث ترشح بزاق مي شود و همين بزاق ترشح شده مي تواند تكه هاي غذايي گير كرده بين دندان هاي شما را از بين ببرد و باعث پوسيدگي و زردي شود. بهتر است بدانيد كه اگرچه مصرف روزانه ميوه ها و سبزيجات مي تواند كمك زيادي به سلامت دهان و دندان كند، اما به طور قطع ثابت نشده است كه آنها دندان ها را سفيد مي كنند.
ويتامين C مي تواند پلاك را از بين ببرد و از زرد شدن دندان ها جلوگيري كند. بنابراين توصيه مي شود اين ويتامين را به طور منظم و به مقدار كافي براي سفيد نگه داشتن دندان ها مصرف كنيد.
كمبود ويتامين C باعث رشد باكتري ها در سطح دندان مي شود و منجر به التهاب لثه مي شود. تجمع باكتري ها مي تواند باعث زرد شدن دندان ها شود. بنابراين مصرف مواد غذايي حاوي اين ويتامين در جلوگيري از زرد شدن دندان ها بسيار مفيد خواهد بود.
آخرين كلمه
كمبود ويتامين و پوسيدگي دندان رابطه مستقيمي با يكديگر دارند. برخي از ويتامين ها و مواد معدني براي سلامت دهان و دندان بسيار مفيد هستند و كمبود آنها ممكن است سلامت دندان هاي شما را به خطر بيندازد. به عنوان مثال، زماني كه بدن كمبود كلسيم دارد، مقدار مورد نياز خود را از دندان ها و استخوان هاي شما دريافت مي كند و اين خطر پوسيدگي دندان را افزايش مي دهد.
در اين مقاله گفتيم براي جلوگيري از كمبود ويتامين و پوسيدگي دندان چه غذاهايي مصرف كنيم و از چه غذاهايي پرهيز كنيم.